عناوین محتوای این صفحه
آشنایی با استانداردهای حسابداری
استاندارد حسابداری به یک سری از دستورالعمل ها و اصول گفته می شود که سیاست های کلی حسابداری را جهت می دهد.استانداردهای حسابداری از آنجایی که برای روشن کردن راه حسابداران از جایگاه ویژه ای برخوردارند لذا آشنایی و بکارگیری کلیه این استانداردها الزامی است .استفاده از استانداردهای حسابداری منجر به تحلیل و دارا بودن راه و روش یکسان تهیه و تنظیم صورتهای مالی می گردد.به طور معمول استانداردهای حسابداری از سه بخش برخوردار هستند:
- شرح مسئله: این بخش در واقع مشکلات رایج در حرفه حسابداری را شرح داده و توصیف خواهد نمود.
- بحث مستدل: در این بخش برای مقابله با مشکلات حسابداری استدلال هایی آورده می شود.
- ارائه راهکار: راهکارهایی ایده آل جهت رفع مشکلات ارائه خواهد شد و در نهایت تصمیم نهایی در این بخش اتخاذ می گردد.
تدوین استانداردهای حسابداری ایران بر مبنای استانداردهای بین‌المللی حسابداری و الزام به رعایت آن در تهیه صورتهای مالی را می توان یکی از مهم ترین رخدادهای صورت گرفته در سال های اخیر در جامعه حسابداری کشور دانست.
استانداردهای حسابداری بین المللی و ملی از چه دیدگاه هایی متفاوتند؟
استانداردهای حسابداری یک اینکه میتوانند یک موضوع واحد را مطرح کنند اما برای حل آن راه و روش متفاوتی ارائه دهند و دو، موضوع مطرح شده در استانداردهای بین المللی در استانداردهای حسابداری ملی آورده نشده باشد. واحدهایتجاریخارجازکشورکهبامالکیتایرانیفعالیتمیکنندوازاستانداردهایحسابداریمحلیپیرویمیکنندملزمبهرعایتاستانداردهایحسابداریایراننیستند. قابلذکراستکهدرمواردیبکارگیریاستانداردهایحسابداریایراندرتهیهوتنظیمصورتهایمالی تلفیقی الزامی است.نکته قابل توجه اینجاست که استانداردهای حسابداری ایران بر مبنای استانداردهای حسابداری بین المللی تدوین گردیده و مورد استفاده قرار میگیرد.
معرفی انواع استاندارد حسابداری
استانداردهای حسابداری از مفاهیم پایه حسابداری هستند و یادگیری آنها برای ورود به حرفه حسابداری ضروریاست. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان حسابداری و مدیران مالی تعداد استانداردهای حسابداری را نمی دانند و با آنها به طور شایسته آشنا نیستند و تا به امروز ۳۳ استاندارد حسابداری تدوین شده است که به شرح زیر است.
استاندارد حسابداری شماره ۱ : نحوه ارائه صورت های مالی
استاندارد حسابداری شماره ۲ : صورت وجوه جریان نقد
استاندارد حسابداری شماره ۳ : درآمد عملیاتی
استاندارد حسابداری شماره ۴ : حسابداری ذخایر، بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی
استاندارد حسابداری شماره ۵ : رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
استاندارد حسابداری شماره ۶ : گزارش عملکرد مالی
استاندارد حسابداری شماره ۷ : حسابداری مخارج تحقیق و توسعه
استاندارد حسابداری شماره ۸ : حسابداری موجودی مواد و کالا
استاندارد حسابداری شماره ۹ : حسابداری پیمان های بلند مدت
استاندارد حسابداری شماره ۱۰ : حسابداری کمک های بلاعوض دولت
استاندارد حسابداری شماره ۱۱ : دارایی های ثابت مشهود
استاندارد حسابداری شماره ۱۲ : افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته
استاندارد حسابداری شماره ۱۳ : حسابداری مخارج تامین مالی
استاندارد حسابداری شماره ۱۴ : نحوه ارائه دارایی های جاری و بدهی های جاری
استاندارد حسابداری شماره ۱۵ : حسابداری سرمایه گذاری ها
استاندارد حسابداری شماره ۱۶ : تسعیر ارز
استاندارد حسابداری شماره ۱۷ : حسابداری دارایی های نامشهود
استاندارد حسابداری شماره ۱۸ : صورت های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی
استاندارد حسابداری شماره ۱۹ : حسابداری ترکیب واحدهای تجاری
استاندارد حسابداری شماره ۲۰ : سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته
استاندارد حسابداری شماره ۲۱ : حسابداری اجاره ها
استاندارد حسابداری شماره ۲۲ : گزارشگری میان دوره ای
استاندارد حسابداری شماره ۲۳ : حسابداری مشارکت های خاص
استاندارد حسابداری شماره ۲۴ : گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره برداری
استاندارد حسابداری شماره ۲۵ : گزارشگری بر حسب قسمت های مختلف
استاندارد حسابداری شماره ۲۶ : فعالیت های کشاورزی
استاندارد حسابداری شماره ۲۷ : طرح های مزایای بازنشستگی
استاندارد حسابداری شماره ۲۸ : فعالیت بیمه های عمومی
استاندارد حسابداری شماره ۲۹ : فعالیت اجاره املاک
استاندارد حسابداری شماره ۳۰ : سود هر سهم
استاندارد حسابداری شماره ۳۱ : دارایی های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده
استاندارد حسابداری شماره ۳۲ : کاهش ارزش دارایی ها
استاندارد حسابداری شماره ۳۳ : مزایای بازنشستگی کارکنان
در صورت نیاز به مطالعه مشروح استانداردهای حسابداری و نیز اطلاع از فرآیند تدوین استانداردهای حسابداری به وب سایت ” سازمان حسابرسی مراجعه نمایید.
استانداردهای حسابداری چه هدف هایی را دنبال خواهند نمود؟
به طور کلی استانداردهای حسابداری با هدف ارائه چهار نوع اطلاعات در زمینه های مختلف به شرح ذیل تعریف خواهند شد:
- آشکار کردن شیوه ها و فرضیات (خط مشی‌های حسابداری) مورد استفاده حسابدار برای آگاهی دیگران
- در نظرگیری فرم یکنواخت و مثل هم برای صورتهای مالی
- آشکار سازی نکاتی به خصوص در زمینه تأمین احتیاج ویژه استفاده‌کننده از اطلاعات برای اعمال داورییا نظریه فردی
- عرضه تصمیمات رسمی یا غیررسمی مرتبط با ارزش‌گذاری مجاز دارایی‌ها و تعیین رقم درآمد.
فرایند تدوین استاندارد چیست؟
امروزه طبق اعلام سازمان حسابرسی، فرایند تدوین استانداردهای حسابداری به صورت زیراست.
تشخیص موضوع از جهت انجام تحقیقات
طبق مسائل و موضوعات مطرح شده از طرف مدیریت تدوین استانداردها، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری اقدام به تعیین اعضای کمیته و کمیته فنی، استانداردهای مورد نیاز جهت تدوینیا تجدید نظر در آن ها نموده و پس از آن این موضوع را به مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری اعلام خواهد نمود.
ارزیابی‌های مقدماتی
بعد از آن که موضوع مورد نظر مشخص شده، حال نوبت آن رسیده تا کارشناسان مدیریت تدوین استانداردها کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی لازم را انجام دهند.طی این مرحله کارشناسان مدیریت تدوین استانداردها به بررسی و گردآوری استانداردهای کشورهای دیگر از جمله آمریکا، انگلستان، استرالیا، کانادا و استانداردهای بین‌المللی، تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع، روش‌های رایج در ایران و مسائل قانون مرتبط با موضوع شناسایی خواهند پرداخت.در آخر نیز در این مرحله گزارش های مطالعاتی ارائه خواهند شد.
تصمیم‌گیری در رابطه با ضرورت تدوین استاندارد
بعد از تعیین موضوع، با در نظر گیری بررسی های مقدماتی کمیته تدوین استانداردها این بار اقدام به تصمیم گیری در رابطه با ضرورت تدوین استاندارد در خصوص موضوع مطرح شده خواهد نمود.
تهیه پیش‌نویس مقدماتی
با تشخیص داده شدن ضرورت تدوین استاندارد از سوی کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، گروه های کارشناسی با در نظر گیری گزارش های مطالعاتی تهیه شده و نیز مطالعات میدانی و تشکیل جلسات با صاحب‌نظران مرتبط با موضوع، پیش نویسی مقدماتی تهیه خواهند نمود.از سیاست های اصلی این بوده که میان تدوین استاندارد هماهنگی، استانداردهای بین‌المللی حسابداری هماهنگی وجود داشته باشد.لذا در زمینه موضوعاتی که مربوط به استاندارد بین المللی بوده، این استاداردها به عنوان پایه اصلی تدوین استاندارد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.در این مرحله نیز حاصل کار یک پیش نویس مقدماتی استاندارد خواهد بود.
تدوین پیش‌نویس استاندارد
طی این مرحله، طبق پیش‌نویس مقدماتی استاندارد تهیه شده توسط گروه های کارشناسی، کمیته تدوین استانداردهای حسابداری دست به بررسی های عمیق و گسترده ای زده و پس از اصلاحات لازم پیش استاندارد نهایی خواهد شد.نتیجه این مرحله پیش نویس استاندارد است.
نظرخواهی عمومی
جهت نظرخواهی عمومی، به واسطه کانال‌های مختلف نظیر چاپ در مجلات تخصصی، اینترنت (سایت سازمان حسابرسی) و نظایر آن پیش نویس هر استاندارد در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.علاوه بر آن بسته به ماهیت موضوع، برای برخی از افرادی که صاحب نظر بوده این پیش نویس ها به طور مجزا ارسال خواهد شد.در آخر نیز مدیریت تدوین استانداردها این نظرات دریافتی در رابطه با پیش نویس استاندارد را جمع بندی ساخته و آن ها را به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ارائه می نماید.این کمیته در صورت نیاز، اقدام به اصلاح پیش نویس استاندارد نموده و پس از آن که کمیته فنی این پیش نویس تجدید نظر شده را تصویب نمود به هیئت عامل سازمان ارائه می گردد.
تصویب نهایی
انتشار بیانیه نهایی وقتی انجام شده که هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان متن نهایی استاندارد را تصویب نموده باشد.بعد از آن که متن استاندارد دریافت شد، استانداردهای حسابداری توسط هیئت عامل بررسی شده و بعد از آن که اصلاحات احتمالی انجام گرفت، برای تصویب نهایی به مجمع عمومی سازمان فرستاده خواهد شد.یبعد از آن که متن نهایی استاندارد حسابداری توسط مجمع عمومی سازمان تصویب شد، انتشار پیدا نموده و لازم الاجرا خواهد شد.