سال مالی به چه معناست؟

به دوره مالی که مدت آن یک سال باشد “سال مالی”  و به انگلیسی Fiscal year” ” گفته می‌شود. این دوره زمانی در حسابداری کاربرد دارد. طبق قواعد و قوانین موجود، در پایان هر سال مالی حسابداران و شرکت‌ها موظف به ارائه صورت‌های مالی و تحویل اظهارنامه عملکرد هستند.

به عبارت دیگر، سال مالی (یا دوره مالی) دوره‌ای ‌است که برای محاسبه وضع مالی سالیانه در شرکت‌های گوناگون کاربرد دارد. اغلب شرکت‌ ها در ابتدای فروردین، با اعلام پیش‌بینی سود سال جدید و بررسی حساب‌های سال قبل، سال مالی خود را آغاز می‌کنند. آغاز سال مالی در هر شرکت ممکن است با شرکت دیگر تفاوت داشته باشد ولی همیشه مدت زمان سال مالی ۱۲ ماه است.

برای اشاره به سال مالی، همواره به تاریخ پایان یافتن اشاره می‌شود. مثلا سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۳۹۸  یا سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۸. بنابراین نیازی نیست گفته شود سال مالی از اول فروردین تا آخر اسفند.

روز شروع و پایان سال مالی چیست؟

روز بعد از پایان سال مالی، اولین روز از شروع سال مالی جدید است. مثلا اگر سال مالی شرکت در ۳۱ شهریور هرسال بسته می‌شود، روز شروع سال مالی، اول مهر خواهد بود. یا مثلا ابتدای سال مالی یک شرکت اول فروردین و روز آخر سال مالی، ۲۹ اسفند است.

سال مالی شرکت‌ها در ایران، تاریخ تعریف شده‌ای نیست و قانونی وجود ندارد که حتما نیاز باشد سال مالی یک شرکت از اول فروردین شروع شود، بلکه شروع سال مالی بستگی به شرکت دارد که بخواهد از چه تاریخ تا چه تاریخی را به عنوان سال مالی در نظر بگیرد.

منظور از اطلاعات (گزارش‌های) میان دوره‌ای چیست ؟

شامل اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت است که در دوره‌ها و فصول مختلف توسط شرکت‌ها ارائه می‌شود. مانند گزارشهای ۳ ماهه، ۶ ماهه و ۹ ماهه. شرکت‌ها در بازه‌های ۳، ۶ و ۹ ماهه گزارش‌ عملکرد خود شامل گزارش سود و زیان و پیش‌بینی جدید برای سال مالی را ارسال می‌کنند. در مورد شرکت‌های بورسی، این گزارش‌ها در سایت کدال (codal.ir) قابل دریافت است.

گزارش مالی میان دوره ای می تواند شامل مجموعه کامل صورت های مالی طبق استاندارد حسابداری شماره ۱ یعنی ترازنامه ، صورت سود و زیان ، صورت سود وزیان جامع ، صورت جریان وجوه نقد و یادداشت های توضیحی و یا حداقل شامل صورت های مالی فشرده یعنی ترازنامه ،صورت سود و زیان ، صورت سود وزیان جامع ، صورت جریان وجوه نقد و گزیده ای از یادداشت های توضیحی باشد .

سال مالی شرکت‌های بورسی

سال مالی در شرکت‌هایی که در بورس تهران پذیرفته شده‌اند متفاوت است. دسته‌ای از شرکت‌ها سال شمسی (اول فروردین تا ۲۹ اسفند) را به عنوان سال مالی در نظر می‌گیرند اما شرکت‌های دیگری نیز هستند که سال مالی را از ابتدای مهر تا انتهای شهریور، یا حتی ابتدای دی‌ماه تا انتهای آذر تعیین کرده‌اند. سال مالی می‌تواند تغییر داده شود. گاهی اوقات شرکت‌ها با برگزاری مجمع فوق‌العاده اقدام به تغییر سال مالی می‌کنند. برای مشاهده سال مالی هر شرکت، کافیست آگهی مجمع عمومی عادی سالیانه یا صورت‌های مالی و اطلاعیه‌هایی که شرکت موردنظر در سایت codal.ir ارسال می‌کند را مشاهده کنید.

تغییر سال مالی و مزایای آن

رسم انتخاب سال مالی از ابتدای فروردین لغایت اسفند ماه در بیشتر شرکت‌ها اتفاق افتاده و دلیل آن برابر بودن با سال شمسی است. اما تغییر سال مالی، یا انتخاب سال مالی که منطبق با سال شمسی نباشد فوایدی دارد که صاحبان سهام شرکت‌ها تاکنون به آن توجه نداشته‌اند و در مصاحبه با آنها، بیشتر از امکان تغییر اطلاع ندارند. تغییر و انتخاب سال مالی که منطبق با سال شمسی نباشد برای این گروه شرکت‌ها پیشنهاد می‌شود:

1. شرکت‌هایی که در ماه منتهی به پایان سال مالی کمترین میزان موجودی انبار را دارند، می‌توانند محدوده‌ای را انتخاب کنند که انجام و هزینه انبارگردانی آن به سهولت و ارزان‌تر تمام شود.
2. شرکت‌هایی که تمایل دارند اطلاعات مالی سالانه آنها منطبق با شرکت‌های همکار خارجی باشد، می‌توانند سالی منطبق با سال میلادی انتخاب کنند یعنی از ۱۱/۱۰ لغایت ۱۰/۱۰ سال بعد.
3. شرکت‌هایی که عضو شرکت‌های گروه شرکت مادر هستند و سال مالی آنها با همدیگر منطبق نیست می‌توانند هماهنگ شوند.
4. شرکت‌هایی که مثلا در ۴ ماهه یا ۶ ماهه ابتدای سال شمسی ترافیک کاری دارند و باید جوابگوی مشتریان خود باشند، می‌توانند سال مالی خود را به نیمه دوم سال تغییر دهند. اینجانب با مطالعه‌ای که روی سال‌های مالی موسسات حسابرسی انجام داده‌ام، متوجه شدم عمده موسسات حسابرسی سال مالی متفاوتی نسبت به سال شمسی دارند و علت آن تنها به دلیل ترافیک فعالیت ۴ ماهه آنها است که با آن آشنا هستید.
5. شرکت‌هایی که قصد دارند دوره بستن حساب‌ها، انجام حسابرسی مالی و برگزاری مجمع و انجام حسابرسی مالیاتی تا ۲۹ اسفند ماه تمام شود، می‌توانند سال مالی منتهی به ۳۱ مرداد ماه را انتخاب کنند.

در این صورت امور مالی وظیفه بستن حساب‌ها، تهیه صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی را در فصل پاییز انجام می‌دهد، همچنین حسابرسی مالی و مالیاتی با هزینه‌ کمتری صورت می‌پذیرد (در نیمه دوم سال معمولا حسابرسان ظرفیت مازاد دارند) و کارکنان و مدیران از تعطیلات نوروزی و تابستان استفاده کامل می‌برند و ضمنا زمان رسیدگی ممیزین محترم مالیاتی معمولا در نیمه دوم سال صورت می‌پذیرد. بنابراین با فرصت مناسب، طرفین به بحث‌های مالیاتی می‌پردازند. از طرف دیگر تهیه دفاتر قانونی و تحویل اظهار‌نامه مالیاتی در زمانی انجام می‌شود که حضور ارباب رجوع در ادارات مربوطه کاهش یافته است.

بنابراین هر شرکتی می‌تواند تعریفی برای سال مالی خود انجام دهد و نسبت به تغییر آن اقدام کند. بیش از ۹۹ درصد شرکت‌ها سال مالی شمسی را انتخاب کرده‌اند که با مطالعه موضوع فعالیت شرکت، ترافیک کاری، مباحث پرسنلی، مراجعات به ادارات و سازمان‌های دولتی و … می‌توانند نسبت به تغییر سال مالی اقدام کنند. اگر این اقدام صورت پذیرد پله‌ای از ارتقای فرهنگ شرکت داری طی شده است.

نکاتی درباره دوره مالی و سال مالی

• همه شرکت های سهامی عام موظف به تهیه گزارشات میان دوره ای ۳ ماهه می باشند.
• تا زمان تصفیه واحد تجاری، گزارشات تهیه شده جنبه برآوردی دارد.
• معمول ترین دوره مالی یک ساله می باشد.
• پایان دوره مالی معمولا زمانی در نظر گرفته می شود که فعالیت واحد تجاری در پایین ترین سطح قرار دارد.
• با توجه به کاربرد گزارشات، می توان صورت های مالی را در بازه های زمانی کمتری مانند یک ماه نیز تهیه نمود.
• در بورس، تحلیلگران با مشاهده عملکرد سه‌ماهه و مقایسه آن با پیش‌بینی سودی که توسط شرکت ارائه شده، برای خرید و فروش‌ها تصمیم می‌گیرند.