حسابداری صنعتی چیست؟ کاربرد، اهداف و اهمیت حسابداری صنعتی

حسابداری بهای تمام شده به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت محسوب می شود و دانش آن می تواند کمک بزرگی به قلب یک واحد صنعتی باشد. می توان گفت که تعیین هزینه واقعی در یک مجموعه یک گام بزرگ در مدیریت سیستم است.
بهای تمام شده واقعی یک ابزار بسیار مهم در دسترس مدیریت است تا مدیران بتوانند هزینه واقعی تولید محصولات را محاسبه کرده و کنترل خود را بر بهای تمام شده مواد، نیروی کار و سایر هزینه های تولید اعمال کنند. ما سعی کردیم در یک مقاله کوتاه به زبانی ساده شما را با این دانش آشنا کنیم.

حسابداری صنعتی (حسابداری بهای تمام شده) چیست؟

حسابداری صنعتی شاخه ای از علم حسابداری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات در مورد عناصر بهای تمام شده و همچنین محاسبه بهای تمام شده واقعی محصولات و خدمات را بر عهده دارد و روشهای کاهش بهای تمام شده تولید را با تجزیه و تحلیل گزارشات و بررسی روشهای تولید شرح می دهد. در صورت عدم دسترسی به گزارشات دقیق عناصر بهای تمام شده، مدیر یک مجتمع صنعتی برای تصمیم گیری در مورد افزایش تولید یا سایر تصمیمات و نحوه تصمیم گیری دچار مشکل می شود. این دانش می تواند نمای کلان بخش تولید را به خوبی ترسیم کند. حال که با مفاهیم تئوری حسابداری صنعتی آشنا شدید می‌توانید دوره آموزش حسابداری صنعتی را مشاهده کنید تا با تخصصی‌ترین مباحث حسابداری آشنا شوید.

آشنایی با حسابداری بهای تمام شده

حسابداری بهای تمام شده برای شناسایی تمام هزینه های متغیر و ثابت مرتبط با فرآیند تولید استفاده می شود. ابتدا این هزینه ها به صورت جداگانه اندازه گیری و ثبت می شود، سپس هزینه های ورودی را با نتایج خروجی مقایسه می گردد تا به اندازه گیری عملکرد مالی و تصمیم گیری های تجاری آینده کمک کند.
انواع مختلفی از هزینه ها در حسابداری بهای تمام شده دخیل هستند که در زیر تعریف می شوند.

شما برای یادگیری آموزش حسابداری حرفه‌ای ابتدا باید حسابداری مالی را بیاموزید پس به شما پیشنهاد می‌کنم برای یادگیری مباحث تخصصی مالی به صفحه آموزش حسابداری مالی مراجعه کنید.

انواع هزینه ها در حسابداری صنعتی

هزینه های ثابت

هزینه هایی هستند که بسته به سطح تولید تغییر نمی کنند. معمولاً مواردی مانند پرداخت وام مسکن یا اجاره ساختمان یا یک قطعه از تجهیزات را شامل می شوند که با نرخ ثابت ماهانه استهلاک می یابد. افزایش یا کاهش سطوح تولید هیچ تغییری در این هزینه ها ایجاد نمی کند.

هزینه های متغیر

هزینه هایی هستند که به سطح تولید شرکت بستگی دارد. به عنوان مثال، یک تولیدکننده گل که موجودی گل آرایی خود را برای روز ولنتاین افزایش می دهد، هنگامی که تعداد بیشتری گل از مراکز پرورش گل یا باغ های محلی خریداری می کند ، هزینه بیشتری را متحمل می شود.

هزینه های عملیاتی

هزینه های عملیاتی عبارتند از هزینه های مربوط به عملیات روزمره یک تجارت. این هزینه ها بسته به شرایط خاص می تواند ثابت یا متغیر باشد.

هزینه های مستقیم

هزینه های مستقیم هزینه هایی هستند که به طور خاص به تولید محصول مربوط می شوند. اگر یک تولید کننده قهوه، پنج ساعت زمان به برشته کردن قهوه اختصاص دهد، هزینه های مستقیم محصول نهایی شامل ساعات کار فردی و هزینه دانه های قهوه است.

هزینه های غیر مستقیم (سربار) هزینه هایی هستند که نمی توانند مستقیماً با یک محصول مرتبط شوند. در مثال برشته کننده قهوه، هزینه انرژی برای گرم کردن برشته می تواند غیرمستقیم باشد زیرا ردیابی آن برای محصولات مختلف دشوار است. اگر دوست دارید زودتر وارد بازار کار حسابداری شوید به شما پیشنهاد می‌کنم دوره آموزش حسابداری بازار کار را بگذرانید تا خیلی سریع به مباحث تخصصی بازار کار مسلط شوید.

انواع حسابداری هزینه چیست؟

هزینه یابی استاندارد

این روش هزینه یابی، هزینه های “استاندارد” را به جای هزینه های واقعی، به بهای تمام شده کالای فروش رفته و موجودی اختصاص می دهد. هزینه های استاندارد مبتنی بر استفاده کارآمد از نیروی کار و مواد برای تولید کالا یا خدمات در شرایط استاندارد عملکرد است و اساساً این مبلغ بودجه بندی شده است. با این حال حتی اگر هزینه های استاندارد به کالا اختصاص داده شود، شرکت هنوز باید هزینه های واقعی را بپردازد. ارزیابی تفاوت بین هزینه استاندارد (کارآمد) و هزینه واقعی انجام شده را تحلیل واریانس می نامند.

اگر تحلیل واریانس مشخص کند که هزینه های واقعی بیشتر از حد انتظار است، واریانس نامطلوب است. اگر مشخص شود هزینه های واقعی کمتر از حد انتظار است، واریانس مطلوب است. دو عامل می توانند به واریانس مطلوب یا نامطلوب کمک کنند:

۱- بهای تمام شده ورودی ها، مانند بهای تمام شده کار و مواد که یک واریانس نرخ در نظر گرفته می شود.
۲- کارایی یا کمیت ورودی های استفاده شده که یک واریانس حجم در نظر گرفته می شود.

هزینه یابی مبتنی بر فعالیت

هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)، هزینه های سربار هر بخش را مشخص می کند و آنها را به عناصر خاص بهای تمام شده مانند کالا یا خدمات اختصاص می دهد. سیستم حسابداری ABC بر اساس فعالیتهاست که شامل یک رویداد، واحد کار یا وظیفه مشخص است مانند راه اندازی ماشین آلات برای تولید، طراحی محصولات، توزیع کالاهای نهایی یا کار با ماشین آلات. این فعالیتها همچنین محرک هزینه محسوب می شوند و معیارهایی هستند که مبنای تخصیص هزینه های سربار قرار می گیرند.

به طور سنتی، هزینه های سربار بر اساس یک معیار عمومی مانند ساعت کار ماشین آلات تعیین می شود. تحت ABC، تجزیه و تحلیل فعالیت ها در جایی انجام می شود که اقدامات مناسب به عنوان محرک هزینه مشخص می شوند. در نتیجه ABC زمانی دقیق تر و مفیدتر است که به دیدگاه مدیران در خصوص هزینه و سودآوری خدمات یا محصولات خاص شرکت مرتبط می شود.

هزینه یابی هدف (ناب)

هدف اصلی این رویه بهبود شیوه های مدیریت مالی در یک سازمان است. هزینه یابی هدف توسعه ای از فلسفه تولید ناب است که قصد دارد ضایعات را به حداقل برساند و در عین حال بهره وری را بهینه کند. به عنوان مثال، اگر یک بخش حسابداری بتواند زمان تلف شده را کاهش دهد، کارمندان می توانند این زمان را به نحو موثرتری بر روی وظایف ارزش افزوده متمرکز کنند. تصمیم گیری مالی بر اساس تأثیر بر سودآوری جریان ارزش کل شرکت است. جریان‌های ارزش، مراکز سود یک شرکت هستند، که هر شعبه یا بخشی است که مستقیماً به سودآوری نهایی آن می‌افزاید.

هزینه یابی نهایی

هزینه یابی نهایی (گاهی اوقات آنالیز هزینه-حجم-سود نامیده می شود) تأثیری است که بر قیمت تمام شده یک محصول با افزودن یک واحد اضافی به تولید می گذارد. این روش برای تصمیم گیری های اقتصادی کوتاه مدت مفید است و می تواند به مدیریت کمک کند تا تأثیر سطوح مختلف هزینه ها و حجم را بر سود عملیاتی شناسایی کند. این نوع تجزیه و تحلیل می تواند توسط مدیریت برای به دست آوردن بینشی در مورد محصولات جدید بالقوه سودآور، قیمت های فروش برای تعیین محصولات موجود و تأثیر کمپین های بازاریابی استفاده شود.

تاریخچه حسابداری صنعتی (بهای تمام شده)

محققان بر این باورند که حسابداری بهای تمام شده اولین بار در طول انقلاب صنعتی توسعه یافت، زمانی که اقتصاد نوظهور عرضه و تقاضای صنعتی، تولیدکنندگان را مجبور کرد که هزینه های ثابت و متغیر خود را به منظور بهینه سازی فرآیندهای تولید خود ردیابی کنند. حسابداری بهای تمام شده به شرکت های راه آهن و فولاد اجازه داد تا هزینه های خود را کنترل کنند و کارآمدتر شوند. در آغاز قرن بیستم، حسابداری صنعتی به یک موضوع گسترده در ادبیات مدیریت تجاری تبدیل شده بود.

حسابداری صنعتی چه تفاوتی با روشهای حسابداری سنتی دارد؟

بر خلاف حسابداری عمومی یا حسابداری مالی، روش حسابداری صنعتی یک سیستم متمرکز داخلی و خاص شرکت است که برای اجرای کنترل هزینه استفاده می شود. حسابداری صنعتی می‌تواند بسیار انعطاف‌پذیرتر و خاص‌تر باشد، به‌ویژه وقتی صحبت از تقسیم‌بندی هزینه‌ها و ارزیابی موجودی می‌شود. روش ها و تکنیک های حسابداری بهای تمام شده از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است و می تواند بسیار پیچیده شود.

چرا از حسابداری بهای تمام شده استفاده می شود؟

حسابداری بهای تمام شده مفید است زیرا می تواند تشخیص دهد که یک شرکت پول خود را در کجا خرج می کند، چقدر درآمد دارد و کجا پول از دست می رود. هدف حسابداری بهای تمام شده گزارش، تجزیه و تحلیل و کمک به بهبود کنترل های هزینه داخلی و کارایی است. حتی اگر شرکت ها نمی توانند از ارقام حسابداری بهای تمام شده در صورت های مالی یا برای اهداف مالیاتی استفاده کنند، اما برای کنترل های داخلی بسیار مهم هستند.
چه نوع هزینه هایی در حسابداری صنعتی وارد می شود؟

این هزینه ها از صنعتی به صنعت دیگر و از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت خواهد بود، با این حال معمولا شامل دسته بندی انواع خاصی از هزینه ها می شود (برخی از آنها ممکن است همپوشانی داشته باشند)، مانند: هزینه های مستقیم، هزینه های غیرمستقیم؛ هزینه های متغیر؛ هزینه های ثابت؛ و هزینه های عملیاتی.

مزایای حسابداری صنعتی چیست؟

از آنجایی که روش های حسابداری صنعتی برای یک شرکت خاص توسعه یافته و متناسب با آن طراحی می شود، بسیار قابل تنظیم و سازگار هستند. مدیران قدردان حسابداری صنعتی هستند زیرا می توان آن را با توجه به نیازهای در حال تغییر کسب و کار منطبق، اصلاح و اجرا کرد. مدیریت می تواند اطلاعات را بر اساس معیارهای خاص مدنظر شرکت، تجزیه و تحلیل کند، که منتهی به راهنمایی های در خصوص نحوه تعیین قیمت ها، توزیع منابع، افزایش سرمایه و در نظر گرفتن ریسک ها می گردد.

برخی از اشکالات حسابداری صنعتی چیست؟

سیستم‌های حسابداری بهای تمام شده و تکنیک‌هایی که با آن‌ها استفاده می‌شوند، می‌توانند هزینه راه‌اندازی بالایی برای توسعه و پیاده‌سازی داشته باشند. آموزش کارکنان و مدیران حسابداری در مورد این سیستم‌ها اغلب پیچیده بوده و زمان و تلاش زیادی می‌برد و ممکن است در همان ابتدا اشتباهاتی مرتکب شوند.

جمع بندی

حسابداری صنعتی برای رشد و بقای تمامی شرکت‌ها ضروری است. مدیران موفق از این اصل آگاه هستند که تا زمانی که متغیری به‌درستی اندازه‌گیری نشود، امکان مدیریت و بهبود آن نیز وجود ندارد. حسابدار تمامی متغیرها، اعداد و ارقام یک شرکت را اندازه‌گیری، طبقه‌بندی و ثبت می‌کند و گزارش بهای تمام‌شده کالاها و محصولات را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.

مدیران شرکت‌ها با در دست داشتن این اطلاعات می‌توانند روند رشد و پیشرفت شرکت خود را با دوره‌های قبلی مقایسه کرده و برای بهبود وضعیت تولید کالا و محصولات، کاهش هزینه‌های غیرضروری و افزایش سود شرکت آگاهانه تصمیم‌گیری کنند. حسابداری در یک کلام، رمز موفقیت یک شرکت را در دست مدیران آن شرکت قرار می‌دهد.

امیدواریم با مطالعه این مطلب به ارزش و اهمیت حسابداری صنعتی پی برده باشید و با مدیریت صحیح هزینه‌های تمام‌شده تولید کالا و محصولات، همواره شاهد رشد و پیشرفت شرکت خود باشید.