عناوین محتوای این صفحه
نویسنده: حکیم شاه محمدی | مدیر مالی
حسابداری بهای تمام شده از جمله شاخه‌های حسابداری مدیریت است که دارای وظایف متعددی همچون ارزیابی موجودی‌ها، روش‌های کنترل هزینه و غیره جهت دستیابی به اهداف خاصی مانند رسیدن به بهای تمام شده یک واحد محصول به طور مناسب و راهنمایی مدیران به منظور تعیین تصمیم گیری‌های صحیح آتی و تحقق اهداف مطلوب است.
به کارگیری از این روش به مدیران در هر مقطعی که قصد تعیین هزینه‌ها و یا افزایش سود مورد انتظار را دارند یاری می‌رساند. در ادامه مطالبی در خصوص انواع حسابداری بهای تمام شده، اهمیت آن و کلیه عواملی که سبب می‌شود تا مدیران تصمیمات مطلوبی درجهت دسترسی سود محصولات اخد کنند ارائه می‌گردد.
انواع حسابداری بهای تمام شده
حسابداری بهای تمام شده شامل انواع مختلفی است مثل اولین صادره از اولین وارده، میانگین موزون، شناسایی ویژه، اولین صادره از آخرین وارده که در ادامه به برخی از آن‌ها می‌پردازیم.
اولین صادره از اولین وارده
اولین صادره از اولین وارده یکی از متداول ترین روش‌ها در ارزیابی موجودی مواد است که محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد و کالای پایان دوره بیانگر این است که تعداد موجودی، آخرین خریدها و آخرین تولیدات شرکت می‌باشد بدین ترتیب ارزیابی موجودی‌ها در پایان دوره به قیمت‌های جاری نزدیک تر خواهد بود.
استفاده از این روش در دوره هایی که قیمت‌ها در حال افزایش است موجب می شود سود ناخالص بیشتری ایجاد گردد و سود بیشتر سبب مالیات بردرآمد بیشتری خواهد شد.
حال که با انواع حسابداری بهای تمام شده آشنا شدید برای یادگیری مفاهیم تخصصیی حسابداری به صفحه آموزش حسابداری مراجعه کنید.
میانگین موزون
میانگین موزون عبارت است از محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد و کالای پایان دوره براساس اعمال ارزش متوسط در مورد واحد موجودی است که می‌توان ازدو طریق محاسبه دایمی و محاسبه ادواری به آن دست یافت.
دراین روش فرض می شود در هربار خروج مواد یا کالا مخلوطی از خریدهای اول و آخر دوره از انبار خارج می‌گردد هرآنچه که در انبار باقی می‌ماند مخلوطی از تمام کالاهای ورودی به انبار است.
برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله: حسابداری انبار را مطالعه کنید.
شناسایی ویژه
شناسایی ویژه روشی است که در آن هزینه‌های مربوط به هر یک از اقلام موجودی به آن قلم اختصاص پیدا می‌کند. از این روش عموما در مؤسساتی استفاده می‌شود که دارای تعداد کالاهای محدود و کاملا متمایز از یکدیگر هستند.
اولین صادره از آخرین وارده
اولین صادره از آخرین وارده عبارت است از محاسبه بهای تمام شده موجودی مواد و کالای پایان دوره براین اساس که تعداد موجودی، اولین خریدها و اولین تولیدات شرکت است.
اگر به مفاهیم مالی علاقه مند هستید، پیشنهاد می‌کنم به صفحه آموزش حسابداری مالی مراجعه کنید.
اهمیت حسابداری بهای تمام شده
بهای تمام شده با ابزار حسابداری، مدیریت را جهت برنامه ریزی، کنترل ونظارت و ارزیابی نتایج عملیات راهنمایی نموده و به عنوان بازوی مدیریت، در کنترل فعالیت‌ها تلقی می‌شود. این شاخه حسابداری به مدیریت در برآورد وبه دست آوردن اطلاعات درخصوص هزینه مواد، هزینه حقوق و دستمزد و هزینه‌های تولیدی دیگر یاری می‌رساند.
اگر مدیران اطلاعات دقیقی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری‌های خود در جهت افزایش تولیدات و سایر تصمیمات خود با مشکل رو برو خواهند شد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده
کاربرد حسابداری بهای تمام شده تنها به کارخانجات تولیدی محدود نبوده بلکه سایر مؤسسات غیر تولیدی اعم از شرکت‌های بیمه، شرکت‌های حمل و نقل، شرکت‌های هواپیمایی، بیمارستان‌ها، عمده فروش‌ها و غیره جهت افزایش کارایی فعالیت‌های خود استفاده می‌نمایند.
برای مطالعه بیشتر مقاله: حسابداری تولیدی چیست را مطالعه کنید.
فرمول بهای تمام شده
یکی از مهم ترین وظایف حسابداری بهای تمام شده به دست آوردن بهای یک واحد محصول و محاسبه سود شرکت است که به سه بخش مواد، دستمزد و سربار تقسیم می‌گردد. مواد و دستمزد به دوبخش هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شوند و سربار نیز شامل تمام هزینه‌هایی است که نمی توان جزء مواد و دستمزد لحاظ کرد و خود به سه بخش سربار ساخت، سربار اداری و تشکیلاتی و سربار توزیع و فروش تقسیم می‌شود.
برخی از فرمول‌های مورد استفاده در محاسبه بهای تمام شده کالا به شرح زیر می‌باشد:
خرید خالص = خرید مواد طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات نقدی خرید + کسورات خرید)
موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص طی دوره
بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده فروش – موجودی کالای پایان دوره
عوامل مؤثر در محاسبه بهای تمام شده کالا
عناصر اصلی بهای تمام شده در محصولات تولیدی به طور کلی شامل موارد زیر است:
- مواد مستقیم
- دستمزد مستقیم
- سربار ساخت
مواد مستقیم
مواد مستقیم یکی از ارکان اصلی تولید کالا و محصولات به کار می‌رود که در محصول تولید شده قابل شناسایی است؛ مانند چوب در ساخت نیمکت
برای کسب اطلاعت بیشتر مقاله: صورت مالی چیست را مطالعه کنید.
دستمزد مستقیم
حق الزحمه‌ای که مستقیما در جریان تولید محصول به کارگران پرداخت می‌شود تا مواد مستقیم را به محصول تولید شده تبدیل کنند به عنوان دستمزد مستقیم شناسایی می‌گردد، مانند حق‌الزحمه کارگران خط تولید نیمکت
سربار ساخت
تمامی هزینه‌هایی که درجریان تولید محصول انجام شده اما نمی توان به صورت مستقیم به اقلام یا محصولات تولید شده اختصاص داد به عنوان سربار ساخت شناسایی می‌شوند. شامل هزینه‌های مواد غیر مستقیم، دستمزد غیر مستقیم ، هزینه استهلاک ماشین آلات، هزینه بیمه و سایر هزینه‌های غیرمستقیم تولیدی.
اصطلاحا به جمع مواد مستقیم و دستمزد مستقیم که به طور مستقیم در تولید کالا به کار می‌روند بهای اولیه گویند و به جمع دستمزد مستقیم و سربار ساخت هزینه‌های تبدیل و به جمع هزینه‌های مواد مستقیم و دستمزد مستقیم و سربار ساخت بهای تولید یا بهای ساخت می‌گویند.
جمع‌بندی
حسابداری بهای تمام شده یکی از اصول حسابداری است که برای تمامی کسب و کارها موردنیاز و ضروری است و مدیران را درجهت تصمیم گیری‌های نهایی و انتخاب بهترین راه حل یاری می‌رساند. در این مقاله قصد داشتیم شما را با انواع حسابداری بهای تمام شده، اهمیت و کاربرد آن در کسب و کارها و همچنین نحوه محاسبه و عوامل مؤثر در بهای تمام شده یک واحد محصول آشنا کنیم.
از شما بابت همراهی تان تا پایان مقاله ممنونیم. چنانچه درمورد حسابداری بهای تمام شده سوالی برای شما باقی مانده خوشحال می شویم در قسمت کامنت‌ها با ما درمیان بگذارید.